Merhaba canım okuyucularım! Bugün sizi dünyanın incisi, okyanusun kalbindeki küçücük bir cennet olan Tonga’ya götürmek istiyorum. Ama sadece güzelliklerinden bahsetmeyeceğiz, aynı zamanda bu adanın ne gibi zorluklarla mücadele ettiğini de konuşacağız.
Geçtiğimiz yıllarda hepimizin şahit olduğu gibi, doğa bazen bize gücünü en acımasız haliyle gösterebiliyor ve Tonga da bu gücün etkilerini derinden hisseden yerlerden biri.
Hatırlarsınız, okyanusun ortasındaki o büyük patlama tüm dünyayı şaşkına çevirmişti. Şahsen ben o görüntüleri izlerken hem hayran kalmış hem de içten içe bir ürperti hissetmiştim.
Pasifik’in ortasında, volkanik patlamaların ve tsunamilerin gölgesinde yaşamaya devam eden bu dirençli insanlar, her seferinde küllerinden yeniden doğmayı başarıyorlar.
İklim değişikliğinin etkilerini de en çok hisseden coğrafyalardan biri olan Tonga için doğal afetler, ne yazık ki hayatın ayrılmaz bir parçası haline gelmiş durumda.
Peki, bu küçük ada ülkesi hangi felaketlerle mücadele etti ve gelecekte onları neler bekliyor? Bu afetlerin sadece fiziksel değil, kültürel ve ekonomik etkileri neler oldu?
Eminim siz de benim gibi merak ediyorsunuzdur. Aşağıdaki yazımızda bu soruların cevaplarını ve çok daha fazlasını sizler için detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.Merhaba canım okuyucularım!
Bugün sizi dünyanın incisi, okyanusun kalbindeki küçücük bir cennet olan Tonga’ya götürmek istiyorum. Ama sadece güzelliklerinden bahsetmeyeceğiz, aynı zamanda bu adanın ne gibi zorluklarla mücadele ettiğini de konuşacağız.
Geçtiğimiz yıllarda hepimizin şahit olduğu gibi, doğa bazen bize gücünü en acımasız haliyle gösterebiliyor ve Tonga da bu gücün etkilerini derinden hisseden yerlerden biri.
Hatırlarsınız, 15 Ocak 2022’de Pasifik’in ortasındaki Hunga Tonga-Hunga Ha’apai denizaltı yanardağının o büyük patlaması tüm dünyayı şaşkına çevirmişti.
Şahsen ben o görüntüleri izlerken hem hayran kalmış hem de içten içe bir ürperti hissetmiştim. Kül bulutunun 57 kilometreye kadar yükselerek atmosfere ulaştığı bu patlama, modern tarihin en büyük volkanik olaylarından biri olarak kaydedildi.
Bu tektonik olayın ardından Pasifik Okyanusu çevresinde ciddi tsunami olayları yaşandı, hatta Peru kıyılarına kadar ulaşarak can kayıplarına neden oldu.
Pasifik’in ortasında, volkanik patlamaların ve tsunamilerin gölgesinde yaşamaya devam eden bu dirençli insanlar, her seferinde küllerinden yeniden doğmayı başarıyorlar.
İklim değişikliğinin etkilerini de en çok hisseden coğrafyalardan biri olan Tonga için doğal afetler, ne yazık ki hayatın ayrılmaz bir parçası haline gelmiş durumda.
Peki, bu küçük ada ülkesi hangi felaketlerle mücadele etti ve gelecekte onları neler bekliyor? Bu afetlerin sadece fiziksel değil, kültürel ve ekonomik etkileri neler oldu?
Eminim siz de benim gibi merak ediyorsunuzdur. Aşağıdaki yazımızda bu soruların cevaplarını ve çok daha fazlasını sizler için detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
Hunga Tonga-Hunga Ha’apai Patlamasının Ardından Ada Halkının Yaşadığı Şok ve Toparlanma Süreci
Volkanın Uyanışı ve Tsunami Kabusu
Hunga Tonga-Hunga Ha’apai’nin 2022’deki o korkunç patlaması, sadece bilim dünyasını değil, tüm insanlığı derinden etkiledi. Şahsen ben, okyanusun ortasından yükselen o devasa kül bulutunu televizyonda ilk gördüğümde nefesim kesilmişti.
Bir anlık sessizliğin ardından gelen o dehşet verici tsunami dalgaları, Tonga kıyılarını adeta yutuyordu. Deniz seviyesinin birdenbire yükseldiğini, evlerin, tarlaların sular altında kaldığını gören adalıların yaşadığı şoku hayal etmek bile zor.
Sanki dünya bir anlığına durmuş, sonra da büyük bir gürültüyle yeniden başlamıştı. O gün Tonga’da yaşayan herkesin hayatı bir anda alt üst oldu. Evler yıkıldı, tarım arazileri tuzlu suyla doldu ve iletişim hatları tamamen kesildi.
Kendi ülkemizden bile bu uzak diyardaki insanların çaresizliğini hissetmiştim. Bu sadece bir doğa olayı değildi; bu, doğanın insanoğluna gücünü en acımasız şekilde gösterdiği bir an ve hepimize ne kadar kırılgan olduğumuzu hatırlatan bir ders niteliğindeydi.
Ada halkı, bu felaketin fiziksel yaralarını sarmak için muazzam bir çaba gösterdi, ama ruhlarındaki o derin izlerin ne kadar sürede iyileşeceğini kimse bilemez.
Küllerden Doğan Umut ve Toplumsal Dayanışma
Patlamanın ardından Tonga’da hayat yeniden nasıl kuruldu dersiniz? İşte burası, insan ruhunun inanılmaz gücünü gösteriyor. Günler, haftalar sonra haberler gelmeye başladığında, adalıların birbirlerine nasıl kenetlendiğini gördüm.
Komşular, tanıdıklar, hatta daha önce hiç tanımadıkları insanlar bile birbirlerine yardım etmek için seferber olmuştu. Enkaz kaldırma çalışmaları, içme suyu temini, geçici barınakların inşası…
Tüm bunlar, toplumsal dayanışmanın en güzel örneklerinden biriydi. Ben bir blog yazarı olarak bu tür hikayeleri duymayı ve paylaşmayı çok seviyorum, çünkü bunlar bize umudun her zaman var olduğunu hatırlatıyor.
Volkanik küllerle kaplı tarlalar temizlendi, balıkçı tekneleri onarıldı ve ada yeniden eski ritmine dönmeye çalıştı. Benim kişisel gözlemime göre, bu tür felaketler insanları daha da güçlü kılıyor, onları birbirine daha sıkı bağlıyor.
Tonga halkı, bu süreçte sadece evlerini değil, aynı zamanda umutlarını ve geleceklerini de yeniden inşa etti. Bu, sadece bir ada ülkesinin değil, tüm insanlığın direniş öyküsü.
İklim Değişikliğinin Tonga Üzerindeki Gölgesi ve Yükselen Deniz Seviyesi Tehdidi
Sinsi Tehdit: Yükselen Sular ve Ada Topraklarının Kaybı
Tonga’nın karşı karşıya olduğu en sinsi tehditlerden biri, hiç şüphesiz iklim değişikliği. Volkanik patlama gibi anlık ve yıkıcı olayların aksine, iklim değişikliği yavaş ama emin adımlarla adayı içeriden kemiriyor.
Şahsen ben, bu durumu adeta bir kum saatinin yavaşça akmasına benzetiyorum; her bir kum tanesi, Tonga’nın geleceğinden bir parçayı alıp götürüyor. Yükselen deniz seviyeleri, kıyı erozyonunu artırıyor, tatlı su kaynaklarını tuzlu suyla karıştırıyor ve verimli tarım arazilerini kullanılamaz hale getiriyor.
Hayal edin, yüzyıllardır üzerinde yaşadığınız topraklar gözünüzün önünde yavaş yavaş denize karışıyor. Bu sadece fiziksel bir kayıp değil, aynı zamanda kültürel bir yok oluş demek.
Atalarınızın izlerini taşıyan köyler, geleneksel yaşam alanları sular altında kalıyor. Bir blog yazarı olarak bu durum beni derinden etkiliyor, çünkü bu, sadece Tonga’nın değil, tüm küçük ada devletlerinin ortak kaderi olmaya başlıyor.
Tarım ve Balıkçılığa Etkileri: Gıda Güvenliği Krizi
İklim değişikliğinin Tonga üzerindeki etkileri sadece toprak kaybıyla sınırlı değil. Ada ekonomisinin bel kemiği olan tarım ve balıkçılık da bu durumdan doğrudan etkileniyor.
Artan okyanus sıcaklıkları, mercan resiflerini beyazlatıyor ve balık popülasyonlarını olumsuz etkiliyor. Bilirsiniz, Tonga gibi adalarda deniz, adeta bir buzdolabı gibidir; her şey oradan gelir.
Deniz ürünlerindeki azalma, balıkçıların geçim kaynaklarını tehdit ederken, adanın gıda güvenliğini de riske atıyor. Ayrıca, değişen yağış rejimleri ve artan kuraklık dönemleri, taro, manyok ve muz gibi temel gıdaların üretimini zorlaştırıyor.
Benim kişisel görüşüm, bu durumun Tonga için gerçek bir beka sorunu oluşturduğu yönünde. İnsanlar ne ekeceklerini, ne yiyeceklerini bilemez hale geliyorlar.
Gelecek nesiller için nasıl bir miras bırakılacağı sorusu, iklim değişikliğinin gölgesinde giderek daha da büyüyor.
Doğal Afetlerin Tonga’nın Ekonomik Yapısı Üzerindeki Yıkıcı Etkileri
Turizm Sektörünün Yaraları ve İyileşme Süreci
Tonga’nın ekonomisi için turizm, denizin incisi gibi parlayan, hayati bir sektördü. Okyanusun berrak suları, beyaz kumlu plajları ve misafirperver halkıyla Tonga, her yıl binlerce turisti ağırlıyordu.
Ancak doğal afetler, özellikle de volkanik patlama ve tsunamiler, bu sektörün kalbine ağır bir darbe vurdu. Hatırlarsanız, patlamanın ardından havaalanları ve limanlar uzun süre kapalı kaldı, adaya ulaşım imkansız hale geldi.
Tıpkı bir ağacın dallarının fırtınada kırılması gibi, turizm altyapısı da ciddi hasar gördü. Oteller, restoranlar ve yerel işletmeler aylar boyunca kapalı kaldı, birçok insan işini kaybetti.
Şahsen ben, bu tür felaketlerin ardından bir yerin ekonomik olarak toparlanmasının ne kadar zor olduğunu biliyorum. Zira turistlerin güvenini yeniden kazanmak, tahrip olan altyapıyı onarmak ve adanın imajını yeniden inşa etmek uzun ve meşakkatli bir süreç.
Ama Tonga halkının azmi sayesinde, yavaş yavaş da olsa yaralar sarılıyor, yeniden misafir ağırlamaya başlanıyor.
Altyapı Kayıpları ve Yeniden İnşa Maliyetleri
Doğal afetlerin Tonga ekonomisine vurduğu en büyük darbelerden biri de altyapı kayıplarıydı. Yollar, köprüler, elektrik şebekeleri, iletişim hatları…
Hepsi ya tamamen yıkıldı ya da ağır hasar gördü. Bu durum, adanın zaten sınırlı olan kaynakları üzerinde muazzam bir yük oluşturdu. Düşünsenize, bir depremden sonra İstanbul’un altyapısı tamamen çökseydi ne olurdu?
Tonga’da da benzer bir durum yaşandı, sadece çok daha küçük ölçekte. Yeniden inşa maliyetleri astronomik seviyelere ulaştı ve adanın bütçesini derinden sarstı.
Benim kişisel deneyimime göre, bu tür durumlar kalkınmakta olan ülkeler için iki kat daha yıkıcı oluyor, çünkü zaten kısıtlı imkanlarla ayakta durmaya çalışıyorlar.
Uluslararası yardımlar elbette çok önemli, ancak kendi ayakları üzerinde durmak ve geleceğe yatırım yapmak için bu yaraların tamamen iyileşmesi gerekiyor.
Tonga Kültürü ve Toplumsal Yaşamının Afetlere Karşı Direnci
Geleneksel Bilginin Rolü: Atalarımızdan Kalan Miras
Tonga halkı, yüzyıllardır okyanusun ortasında doğanın tüm haşmetiyle iç içe yaşamış bir toplum. Bu yüzden doğal afetlerle başa çıkma konusunda atalarından miras kalan zengin bir bilgi birikimine sahipler.
Benim gözlemlerime göre, modern teknolojinin henüz ulaşmadığı zamanlarda bile Tongalılar, rüzgarın yönünden, denizdeki dalgaların seyrinden ya da hayvanların davranışlarından gelecek felaketleri sezebilmişler.
Geleneksel ev yapım teknikleri, fırtınalara ve tsunamilere karşı daha dayanıklı yapılar inşa etmelerini sağlamış. Bu, sadece mimari bir bilgi değil, aynı zamanda doğayla uyum içinde yaşamanın bir felsefesi.
Afetler sonrası toparlanma sürecinde de bu geleneksel bilgiler çok önemli bir rol oynuyor. Topluluklar, atalarından öğrendikleri yöntemlerle birbirlerine destek oluyor, hasarları onarıyor ve hayata yeniden tutunuyor.
Ben de blog yazılarımda sıkça vurguladığım gibi, modern dünyanın karmaşıklığı içinde bazen en basit, en geleneksel çözümlerin aslında en etkili olanlar olduğunu görüyoruz.
Toplumsal Bağlar ve Manevi Güç: Bir Arada Olmanın Kudreti
Tonga’da doğal afetlere karşı en büyük direnç kaynağı, hiç şüphesiz güçlü toplumsal bağlar ve manevi inançlar. Adanın sakinleri, “fāmili” (aile) ve “kāinga” (geniş akrabalık/topluluk) kavramlarına derinden bağlı.
Bir felaket anında, bu bağlar daha da güçleniyor ve insanlar birbirlerine destek olmak için adeta tek yürek oluyor. Kilise, toplumsal yaşamın merkezinde yer alıyor ve manevi destek sağlayarak halkın moralini yüksek tutmaya yardımcı oluyor.
Benim de sıkça şahit olduğum üzere, zor zamanlarda insanların birbirine kenetlenmesi, en büyük yıkımın bile üstesinden gelmenin anahtarıdır. Tıpkı bir bambu ormanı gibi, fırtınalara karşı tek tek esneseler de, bir arada durduklarında yıkılmıyorlar.
Bu manevi güç ve toplumsal dayanışma, Tonga’nın her defasında küllerinden yeniden doğmasını sağlayan en önemli faktörlerden biri. Bu, sadece fiziksel bir toparlanma değil, aynı zamanda ruhsal bir diriliş anlamına geliyor.
Uluslararası Yardımların ve Bölgesel İşbirliğinin Hayati Rolü
Küresel Dayanışma: Tonga’ya Uzanan Yardım Eli
Hunga Tonga-Hunga Ha’apai patlaması, Pasifik’in uzak bir köşesinde gerçekleşmiş olsa da, yarattığı şok dalgaları tüm dünyada hissedildi. Patlamanın ardından uluslararası toplum, Tonga’ya hızla yardım elini uzattı.
Avustralya, Yeni Zelanda, Japonya, Amerika Birleşik Devletleri ve Fransa gibi ülkeler, havadan ve denizden gıda, su, tıbbi malzeme ve barınak gibi temel ihtiyaç maddelerini adaya ulaştırmak için seferber oldu.
Şahsen ben, bu tür felaket anlarında küresel dayanışmanın ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gördüm. Bu sadece maddi bir yardım değil, aynı zamanda Tonga halkına “yalnız değilsiniz” mesajını veren manevi bir destekti.
Benim de blogumda sıkça dile getirdiğim gibi, dünya üzerindeki herhangi bir köşede yaşanan bir felaket, aslında hepimizin ortak acısıdır ve bu acıyı dindirmek için bir araya gelmek, insanlığımızın en güzel göstergesidir.
Bölgesel İşbirliği ve Geleceğe Yönelik Ortak Adımlar
Pasifik’teki küçük ada devletleri, iklim değişikliği ve doğal afetler konusunda benzer zorluklarla karşı karşıya. Bu nedenle bölgesel işbirliği, bu ülkelerin dayanıklılığını artırmak için hayati önem taşıyor.
Pasifik Adaları Forumu gibi örgütler, afet riskini azaltma, erken uyarı sistemleri geliştirme ve iklim adaptasyon stratejileri oluşturma konularında ortak projeler yürütüyor.
Benim deneyimime göre, bu tür işbirlikleri, kaynakları birleştirmek ve en iyi uygulamaları paylaşmak açısından çok değerli. Tonga da bu bölgesel çabaların aktif bir parçası olarak, komşu ülkelerle bilgi ve deneyim alışverişinde bulunuyor.
Gelecekteki afetlere karşı daha dirençli olmak için, sadece uluslararası yardımlara güvenmekle kalmayıp, aynı zamanda bölgesel düzeyde de güçlü ittifaklar kurmak gerekiyor.
Çünkü biliyoruz ki, bir araya geldiğimizde daha güçlüyüz.
Geleceğe Yönelik Adaptasyon ve Dayanıklılık Stratejileri
Erken Uyarı Sistemleri ve Altyapı Güçlendirme
Tonga’nın geleceği, doğal afetlere karşı ne kadar hazırlıklı olabildiğine bağlı. Bu konuda en kritik adımlardan biri, etkili erken uyarı sistemlerinin kurulması ve geliştirilmesi.
Şahsen ben, bir felaket gelmeden önce halkı bilgilendirmenin, can ve mal kayıplarını en aza indirmedeki önemini her zaman vurgularım. Tsunami sensörleri, volkanik hareketleri izleme istasyonları ve meteorolojik tahmin sistemleri gibi teknolojik yatırımlar, Tonga için hayati önem taşıyor.
Ayrıca, mevcut altyapının güçlendirilmesi de büyük bir ihtiyaç. Depreme ve tsunamilere dayanıklı binalar inşa etmek, kıyı şeritlerini erozyona karşı korumak için doğal setler oluşturmak, adanın uzun vadeli dayanıklılığı için olmazsa olmazlardan.
Bu, sadece bugünü kurtarmak değil, aynı zamanda gelecek nesillerin daha güvenli bir yaşam sürmesini sağlamak demek.
Toplum Tabanlı Direnç ve İklim Eğitimi
Her ne kadar teknolojik çözümler önemli olsa da, benim kişisel inancıma göre, en güçlü direnç kaynağı toplumun kendisidir. Tonga’da toplum tabanlı afet risk yönetimi programları geliştirilmesi, halkın bilinçlendirilmesi ve afet anında nasıl hareket etmeleri gerektiği konusunda eğitilmesi büyük önem taşıyor.
Çocuklara okullarda iklim değişikliği ve doğal afetler hakkında bilgi vermek, onları geleceğin liderleri olarak hazırlamak gerekiyor. Ayrıca, geleneksel bilgi birikimi ile modern bilimsel yaklaşımları birleştiren adaptasyon stratejileri geliştirmek de çok değerli.
Örneğin, tuzlu suya dayanıklı tarım ürünleri yetiştirmek veya su hasadı tekniklerini geliştirmek gibi uygulamalar, iklim değişikliğinin etkilerini hafifletmeye yardımcı olabilir.
Tonga’nın bu zorlu süreçte attığı her adım, aslında tüm dünyaya bir ders niteliğinde. Doğanın gücüne karşı ne kadar kırılgan olsak da, bir araya geldiğimizde ve hazırlıklı olduğumuzda, her fırtınanın ardından güneşin yeniden doğacağını biliyoruz.
| Afet Türü | Ana Etkileri | Tonga’nın Tepkisi |
|---|---|---|
| Volkanik Patlama ve Tsunami (Hunga Tonga-Hunga Ha’apai, 2022) |
|
|
| Tropikal Kasırgalar (örn. Winston 2016, Gita 2018) |
|
|
| İklim Değişikliği (Yükselen deniz seviyesi, kıyı erozyonu) |
|
|
글을 마치며
Sevgili okuyucularım, Hunga Tonga-Hunga Ha’apai’nin o sarsıcı patlamasından bu yana Tonga’nın yaşadıklarını ve iklim değişikliğinin gölgesinde nasıl bir direnç gösterdiğini sizlerle paylaşmaya çalıştım. Benim için bu adanın hikayesi, insan ruhunun ve toplumsal bağların en zor zamanlarda bile nasıl mucizeler yaratabileceğinin canlı bir kanıtı oldu. Umarım bu yazı, bizlere doğaya karşı daha saygılı olmayı ve birbirimize daha sıkı kenetlenmeyi hatırlatır. Çünkü biliyorum ki, en büyük felaketlerin bile ardından, hepimiz için bir umut ışığı parlamaya devam ediyor.
알a bilmeniz gereken faydalı bilgiler
1. Tonga’yı ziyaret etmeyi düşünüyorsanız, Nisan-Kasım ayları arası en ideal zamanlardır; zira bu dönemde tropikal kasırga riski daha düşüktür.
2. Adanın geleneksel mutfağı olan ‘Umu’ fırınında pişirilen yemekler, kesinlikle denemeniz gereken eşsiz lezzetler sunar.
3. Tonga’da musluk suyu genellikle içilebilir olsa da, şişelenmiş su tercih etmek özellikle hassas mideler için daha güvenli olabilir.
4. Yerel halkın geleneksel el sanatları ürünleri, sevdiklerinize alabileceğiniz otantik ve anlamlı hediyeler sunar.
5. Tonga’nın güney yarım kürede olduğunu unutmayın; bu da mevsimlerin bizim ülkemizle ters yaşandığı anlamına gelir, yani kışımız onların yazı demektir.
Önemli noktaların özeti
Hunga Tonga-Hunga Ha’apai patlaması, Tonga için büyük bir yıkım olsa da, ada halkının gösterdiği toplumsal dayanışma ve iyileşme süreci ilham vericidir. İklim değişikliği ve yükselen deniz seviyeleri, adanın geleceği için sürekli bir tehdit oluşturmakta olup, bu durum gıda güvenliği ve toprak kaybı gibi ciddi sorunlara yol açmaktadır. Turizm ve altyapı sektörleri doğal afetlerden önemli ölçüde etkilenirken, Tonga kültürü ve geleneksel bilgisi, bu zorluklarla mücadelede hayati bir direnç kaynağı sunmaktadır. Uluslararası yardımlar ve bölgesel işbirlikleri, adanın toparlanması ve gelecekteki afetlere karşı dayanıklılığını artırması açısından kritik öneme sahiptir. Erken uyarı sistemleri, altyapı güçlendirme ve toplum tabanlı eğitim, Tonga’nın gelecek nesiller için daha güvenli bir yaşam inşa etmesinde temel stratejiler olacaktır.
Sıkça Sorulan Sorular (FAQ) 📖
S: Hunga Tonga-Hunga Ha’apai yanardağının 2022’deki patlaması tam olarak neydi ve neden bu kadar büyük bir etki yarattı?
C: Bu soruya cevap verirken benim de tüylerim diken diken oluyor canım okuyucularım. 15 Ocak 2022’de Pasifik’in ortasında, deniz altında adeta bir dev uyandı ve tüm dünyaya gücünü gösterdi.
Hunga Tonga-Hunga Ha’apai adlı bu denizaltı yanardağı, modern tarihin en büyük patlamalarından birine imza attı. Kül bulutu tam 58 kilometreye kadar yükselerek stratosfere ulaştı!
Düşünsenize, bir yanardağ patlaması atmosferin en üst katmanlarına kadar uzanabiliyor. Ben o anki görüntüleri izlerken, doğanın ne kadar muazzam ve aynı zamanda korkutucu olabileceğini bir kez daha hissetmiştim.
Bu patlama sadece Tonga’yı değil, tüm Pasifik Okyanusu’nu etkiledi. Ortaya çıkan tsunami dalgaları, Tonga kıyılarını adeta yutmakla kalmadı, Peru’dan Japonya’ya kadar binlerce kilometre ötedeki kıyı şeritlerinde bile hissedildi.
Hatta Peru’da can kayıplarına yol açtı, bu da olayın küresel çapını gözler önüne seriyor. Benim için bu olay, doğanın sınır tanımadığını ve hepimizin birbirimize ne kadar bağlı olduğumuzu gösteren acı bir ders oldu.
Tonga içinse bu, bir ülkenin fiziksel olarak yerle bir olma tehlikesiyle karşı karşıya kalması anlamına geliyordu. Patlamanın şiddeti, 1883’teki Krakatoa patlamasına benzetiliyor ve Hiroşima’ya atılan atom bombasından yüzlerce kat daha güçlü olduğu bilimsel olarak belirtiliyor ki bu bile ne kadar büyük bir olay olduğunun kanıtı.
S: Bu patlamanın Tonga üzerindeki uzun vadeli etkileri ve zorlukları neler oldu?
C: Kısa vadeli yıkımın ardından Tonga için asıl mücadele başladı diyebilirim. Patlamanın ve tsunaminin getirdiği kül yağmuru, adaların büyük bir kısmını kaplamış, tarım alanlarını ve içme suyu kaynaklarını kirletmişti.
Şahsen ben o anki haberleri takip ederken, bu küçük adanın nasıl ayakta kalacağını çok merak etmiştim. Evler yıkıldı, altyapı çöktü, iletişim hatları koptu.
Adeta dış dünyadan izole oldular. Benim de çok sevdiğim Tonga’nın o berrak suları, kül ve molozlarla kaplandı, deniz ekosistemi ciddi zarar gördü. Uzun vadede, balıkçılık ve tarım gibi temel geçim kaynakları sekteye uğradı.
Ekonomik etkileri gerçekten ağır oldu; bu felaket Tonga’nın GSYİH’sının yaklaşık %18,5’ine denk gelen 208 milyon T$ (yaklaşık 182 milyon ABD Doları) tutarında ekonomik zarara neden oldu.
Turizm, adanın önemli gelir kapılarından biri ama böyle bir felaketten sonra toparlanması zaman alıyor. İnsanların psikolojisi de bu durumdan derinden etkilendi elbette.
Bir ada ülkesi olarak zaten iklim değişikliğinin deniz seviyesi yükselmesi gibi tehditleriyle boğuşurken, bu devasa patlama adeta yaralarına tuz biber ekti.
Toparlanma süreci hala devam ediyor ve Tonga halkı, okyanusun ortasında küllerinden yeniden doğmaya çalışırken büyük bir dayanıklılık örneği sergiliyor.
Bana kalırsa, bu onların ne kadar güçlü bir kültüre sahip olduğunun en büyük göstergesi.
S: Tonga, gelecekteki doğal afetlere karşı nasıl bir hazırlık yapıyor ve iklim değişikliğiyle mücadelede ne gibi adımlar atıyor?
C: Canım okuyucularım, Tonga gibi doğal afet riskinin yüksek olduğu bir coğrafyada yaşarken, hazırlıklı olmak hayati önem taşıyor. Benim de gözlemlediğim kadarıyla, Tonga hükümeti ve halkı bu konuda önemli dersler çıkardı ve çıkarmaya devam ediyor.
Öncelikle, erken uyarı sistemlerinin geliştirilmesi için uluslararası işbirlikleri yapıyorlar. Düşünsenize, bir tsunami veya volkanik patlama tehdidinde saniyelerin bile önemi var.
Tahliye planları güncelleniyor, afet bilinci eğitimleri veriliyor. Bu tür eğitimlerin ne kadar kritik olduğunu kendi yaşantımda da gördüm. Dünya Risk Endeksi 2021’e göre Tonga, doğal afetler ve iklim değişikliği riski altında olan üçüncü ülke olarak sınıflandırılıyor.
Bu nedenle, altyapılarını daha dayanıklı hale getirmek için çalışmalar yapıyorlar. Betonarme yapılar, sel ve rüzgara karşı daha dirençli binalar inşa etmeye çalışıyorlar.
İklim değişikliğiyle mücadele ise ayrı bir başlık. Tonga, deniz seviyesi yükselmesi ve aşırı hava olaylarından en çok etkilenen ülkelerden biri olduğu için, sürdürülebilir enerji kaynaklarına yönelme, kıyı şeritlerini koruma projeleri ve mercan resiflerini restore etme gibi adımlar atıyor.
Hatta Tonga, Pasifik’te iklim değişikliği ve afet risk yönetimi entegrasyonu için Ortak Ulusal Eylem Planı’nı geliştiren ve onaylayan ilk ülke oldu. Şahsen ben, bu küçük ada ülkesinin küresel iklim değişikliği karşısında gösterdiği çabaya hayranlık duyuyorum.
Onlar, tüm dünyaya çevre koruma konusunda örnek teşkil ediyorlar. Unutmayalım ki, bu mücadele sadece Tonga’nın değil, hepimizin ortak sorumluluğu.
